MANAS DESTANI

Kırgız türkleri'nin millie destanı,500.000 beyte yakındır. Dünyanın en büyük destanıdır.Kırgızların aşamalardan geçerek   bütünlük kazanmasını anlatır.
Hükümdarları Karahan ölünca, Kırgızlar Kamlukların egemenliği altına girerler. Karahan'ın oğullarından Çakıp,Altaylara göçer,Kırgız Türkleri'nin bağımsizlığını sağlayacak çalışmalara başlar.Bir gece Kırgızları kurtaracak kahramanın yeni doğacak oğlu olduğunu rüyasında görür.Bir süre sonra doğan oğluna Manas adını verir. Çocuğun bazı olağanüstü özellikleri olduğu görülür.Çevresinde toplanan halk ile birlikte kamluklara karşı başarılı saldırılar düzenler.
Altaylarda yaşayan Kırgızlar Manas'nın bu olğanüstü başarılarını duyunca ona katılırlar.Manas Kırgız bağımsızlık savaşının önderi olur ancak yapılan üyük savaşta ölür.Halk oğlu semeteyi başkanlığa seçer.Burada destana yeni bir olay eklenir.Semetey, Afgan hanının kızı Ayçürek'i sever. Han kızını vermek istemez.Bu yüzden kanlı çarpışmalar olur.Semetey savaşta üstün gelir. Ayçürek ile evlenir.
Destanın üçüncü konusu aile içi çarpışmalardır. Sonunda Manas'ın torunu Seytek birçok kahramanlık göstererek Kırgız hanı olur. Kırgızlar bağımsızlıklarını kazanırlar.
Dil bakımından zengin bir kaynak olan Manas destanı , folklor bakımından da önemlidir. Şamanizmin derin etkisinde olan destan Sayakbay Karalay tarafından toplanarak düzenlenmiştir.